Türkiye’de sabıka kaydı silinmesi ve memnu hakların iadesi:
5352 sayılı Adli Sicil Kanunun “Yasaklanmış hakların geri verilmesi” başlıklı 13/A maddesine göre; “5237 sayılı Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunların belli bir suçtan dolayı veya belli bir cezaya mahkûmiyete bağladığı hak yoksunluklarının giderilebilmesi için, yasaklanmış hakların geri verilmesi ( Memnu Hakların İadesi ) yoluna gidilebilir.”
Yasaklanmış hakların geri verilmesi ( Memnu Hakların İadesi ) için başvuran açısından bir takım şartların varlığı ve yerine getirilmesi gereken belirli koşullar bulunmaktadır.
- Yasaklanmış hakların geri verilmesinin ( Memnu Hakların İadesi ) ilk koşulu mahkum olunan cezanın” infaz edilmiş olmasıdır. Ceza infaz edilmemişse yasaklı hakların geri verilmesine başvurulamaz.
İnfazın tamamlanmış olması demek, cezanın tamamıyla yerine getirilmiş olmasıdır. Dolayısıyla, hapis cezasında koşullu salıverme, şartla tahliye, para cezasında kısmi ödeme veya para ve hapis cezalarına birlikte hükmedilmiş bulunan hallerde birinin tamamen veya kısmen yerine getirilmemiş olması halinde, cezanın infazının tamamlanmış sayılması mümkün değildir. Eğer kişi denetimli serbestlikten faydalanmışsa yasaklanmış hakların geri almak için denetim süresinin tamamlanması gerekir.
- Yasaklanmış hakların geri almak ( Memnu Hakların İadesi ) için, mahkûm olunan cezanın infazının tamamlandığı tarihten itibaren üç yıllık bir sürenin geçmesi gerekmektedir.
- Bunun yanında kişinin bu 3 yıllık süre içerisinde yeni bir suç işlememiş olması ve hayatını iyi halli olarak geçirmesi ve bu konuda mahkemede bir kanaat oluşmalıdır. Genellikle bu süre içerisinde herhangi bir suç işlenmemesi halinde, mahkemeler tarafından yasaklanmış hakların geri verilmesine karar verilmektedir.
- Mahkûm olunan cezanın infazına genel af veya etkin pişmanlık dışında başka bir hukuki nedenle son verilmiş olması halinde, yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilebilmesi için, hükmün kesinleştiği tarihten itibaren beş yıl geçmesi gerekir. Ancak, bu süre kişinin mahkûm olduğu hapis cezasına üç yıl eklenmek suretiyle bulunacak süreden az olamaz.
Yasaklanmış hakların geri verilmesi ( Memnu Hakların İadesi ) için, kişiler; mahkumiyet kararını veren mahkemeye başvurulabileceği gibi, kişin ikametgahı farklı bir yerde ise kararı veren mahkemeye eşdeğer, bulunduğu yer mahkemesine de müracaat edilebilir. Örneğin hükmü veren Mahkeme Ankara Asliye Ceza Mahkemesi ise kişi de İstanbul’da ikamet ediyorsa; İstanbul Asliye Ceza Mahkemesinden Yasaklanmış hakların geri verilmesi ( Memnu Hakların İadesi ) için müracaatta bulunabilir. Ancak kararı veren mahkemeye başvuru dosyanın o mahkemede bulunması nedeniyle inceleme kolaylığı ve daha erken karar almak açısından daha sağlıklı olacaktır. Mahkemeler yasaklanmış hakların geri verilmesi ( Memnu Hakların İadesi ) kararını genelde dosya üzerinde inceleme yaparak vermektedirler.
Yasaklanmış hakların geri verilmesi ( Memnu Hakların İadesi ), adli sicil ve adli sicil arşiv kayıtlarının silinmesi için önem arz etmektedir. Zira Adli Sicil Kanunun 12. Maddesinin b fıkrasına göre, Anayasanın 76 ncı maddesi ile Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlarda bir hak yoksunluğuna neden olan mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren;
- Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşuluyla onbeş yıl geçmesiyle,
- Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşulu aranmaksızın otuz yıl geçmesiyle arşiv kaydından silinebilir.
Bu neden Adli sicil arşiv kayıtlarının silinmesini isteyen kişiler, yukarıda bahsedildiği şekliyle Yasaklanmış hakların geri verilmesi ( Memnu Hakların İadesi ) için mahkemeye müracaat ederek yasaklanmış hakların geri ( Memnu Hakların İadesi ) verilmesi kararını almaları halinde yasaya göre 30 yıl değil, 15 yıl bekleyeceklerdir.
-HOLLANDA VE TÜRKİYE' DE AVUKATLAR-
"HOLLANDA VE TÜRK HUKUKUNDA AVUKATLIK VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ"