Yabancı ülkelerden verilen boşanma davalarına dair kararlar 2017 yılına kadar tanıma kararı alınmadan Türkiye’ de icra olunamazdı. Yurtdışındaki vatandaşlarımızın yabancı ülkelerden aldıkları boşanma kararları Türkiye de tanıma tanıma yapılmadan hgeçerlilik taşımazdı. Yabancı mahkemeden boşanmış eşler, Türk mahkemelerinden alacakları bir tanıma -yada tenfiz kararı sonrası nüfusa gönderilen karardan sonra boşanmış sayılırlardı.
Ancak; yurt dışında verilmiş boşanma, ayrılık ve evliliğin butlanına dair kararlar, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’na 17/04/2017 tarihli 690 sayılı KHK ile eklenen 27/A maddesi ile ilgili yabancı mahkeme kararının, yurt içindeki yetkili nüfus kütüğüne tescil edilmesi imkanı tanınmıştır. Bunun için ilgili kanun maddesinde birtakım şartlar sayılmıştır:
- Taraflar bunun için birlikte başvurmalıdır. Bunu bizzat yapabilecekleri gibi vekilleri aracılığıyla da yapabilirler.
- Kararın verildiği devlet kanunlarına göre yetkili adli ve idari makam tarafından verilmiş ve usulen kesinleşmiş olması gerekmektedir.( Hollanda’daki yetkili kurumun verdiği karar olacak ve karar usulen kesinleşecek.)
- Verilen kararın Türk kamu düzenine açıkça aykırı olmaması gerekmektedir.
Bu şartların gerçekleşmediği gerekçesiyle tescil talep reddedilirse kararın Türkiye’de tanınması için de Türk Mahkemelerinde dava açılmasi gerekir.
Burada önemli olan bir hususu belirtmek gerekir: Boşanma kararındaki velayet, nafaka, mal paylaşımı gibi konular nüfusa doğrudan işlenmemektedir. 5718 sayılı Kanun uyarınca, tarafların Türkiye’de tanıma-tenfiz davası açması gerekmektedir. Bunun için Türk konsolosluğu Noter bölümünden randevu alınarak büromuzdan bir avukata vekâletname verilmesi mümkündür. Başvuru, boşanan taraflarca (veya kanuni temsilcileriyle) şahsen yapılmak zorundadır .
Yabancı mahkemelerden hukuk davalarına ilişkin olarak verilmiş ve o devlet kanunlarına göre kesinleşmiş bulunan ilamların, Türkiye de icra olunabilmesi (boşanma hariç olmak üzere ) yetkili Türk mahkemesi tarafından tenfiz kararı verilmesine bağlıdır. Yabancı mahkemelerin ceza ilamlarında yer alan kişisel haklarla ilgili hükümler hakkında da tenfiz kararı istenebilir. Tenfiz davalarında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemeleridir. Kesinleşmiş yabancı mahkeme kararı aslı ve onanmış tercümesi dosyaya sunulunca mahkeme tenfize ve tanımaya dair kararını vermektedir.
Şartları:
1- Yabancı Mahkeme tarafından verilmiş bir mahkeme kararının aslı olacak,( 2675 S.Y.nın 36 ve 37. Maddesinde istenen belgeler ayrı ayrı sayılmıştır.)
2- Verilen bu karar kesinleşmiş olacak,
3- Yabancı Mahkeme Kararının tamamının(eksik tercüme kabul edilemez) yeminli tercüman tarafından Türkçe’ye tercüme edilmiş ve resmi kurumlar tarafından tasdik edilmiş onaylı sureti bulunacak.
4- Tenfizi istenen kararın mutlaka mahkeme tarafından verilmesi ve mahkeme hükmü niteliği taşıması gerekir. Belediye ,Eyalet valiliği vb. idari birimlerin verdiği kararın tenfizine karar verilemez.
5- T.C. ile ilamın verildiği yabancı devlet arasında yasadan doğan fiili veya hukuki karşılıklılık (mütekabiliyet) veya bu konuda anlaşma(sözleşme) olmalıdır.
6- Yabancı Mahkeme Hükmünün kamu düzenine açıkça aykırı olmaması gerekir, (örneğin Türk hukukunda aslonan velayet konusunda küçüklerin menfaatleridir(Ruhsal ve Düşünsel gelişimi). Eğer bu kural göz ardı edilmiş ise tenfiz kararı verilemez.)
7- İlamın Türk Mahkemelerinin kesin yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması gerekir.(Taşınmazın aynına ilişkin davalarda Türk mahkemelerinin yetkisi kesindir.) ancak boşanma ,ayrılık ve evliliğin iptali gibi davalar da kesin yetki yoktur.
8-Yabancı ülke kanunları uzarınca kendisine karşı tenfizi istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekilde çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilmemiş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyapta hüküm verilmiş olsa dahi , bu kişinin yukarıda ki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk mahkemelerine itiraz etmemiş olması gerekir. İtiraz etmiş ise davanın reddine karar verilmelidir. Kısacası Tenfiz kararı verilebilmesi için yabancı mahkeme tarafından usulüne uygun olarak karşı tarafa savunma hakkı verilmesi gerekir.
9- Türklerin kişi hallerine ilişkin yabancı ilamda Türk kanunlar ihtilafı kuralları gereğince , yetkili kılınan hukukun uygulanmamış ve Türk vatandaşı olan davalının tenfize bu yönde itiraz etmemiş olması gerekir. (2575 s. k. 13.madde) Diğer bir anlatımla Türk kanunlar ihtilafı kuralları gereğince Türklerin boşanma davaları için öngörülen hukukunun uygulanmadığının belirlenmesi ve bu yönde davalının itirazda bulunması halinde tenfiz kararı verilemez.
-HOLLANDA VE TÜRKİYE' DE AVUKATLAR-
"HOLLANDA VE TÜRK HUKUKUNDA AVUKATLIK VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ"